Võ cổ truyền Việt Nam – Lịch sử phát triển – Vovinam Ngũ Hành Sơn, TP Đà Nẵng

Võ cổ truyền Việt Nam dùng để chỉ những hệ phái võ thuật lưu truyền trong suốt trường kỳ lịch sử của dân tộc Việt Nam, được người Việt sáng tạo và bồi đắp qua nhiều thế hệ, hình thành nên kho tàng những đòn, thế, bài quyền, bài binh khí, kỹ thuật chiến đấu đặc thù, các đòn đánh,… Với những kỹ pháp võ thuật này, người Việt Nam đã dựng nước, mở mang và bảo vệ đất nước trong suốt quá trình lịch sử Việt Nam.

Về danh xưng “Võ cổ truyền Việt Nam”, theo võ sư Võ Kiểu, nguyên tổng thư ký Liên đoàn Quyền thuật miền Trung: “Võ ta đã gắn bó với dân tộc ta từ hàng ngàn năm qua, nó mang một vẻ đẹp không môn phái nào trên thế giới có được, nó không chỉ là một môn võ phòng thân, chống lại bao giặc thù hàng ngàn năm qua mà còn là một lối sống, một nhân sinh quan, một tư tưởng vô cùng quan trọng trong hệ thống tư tưởng Việt Nam. Đánh mất tên gọi “võ ta”, là chúng ta đã vô tình đánh mất luôn cả cái hệ tư tưởng Việt Nam quý giá ẩn chứa trong môn võ vô cùng đẹp này!”. Võ sư Võ Kiểu còn cho rằng việc thay thế danh xưng “Võ Ta” bằng tên gọi “võ cổ truyền Việt Nam” có thể “vô tình đánh mất luôn cả hệ tư tưởng Việt Nam quý giá ẩn chứa trong môn võ đẹp này.”

Hiện tại võ cổ truyền Việt Nam do Liên đoàn võ thuật cổ truyền Việt Nam đại diện và quản lý.

Lịch sử phát triển

Tại Việt Nam, thời Pháp mới chiếm Đại Nam, các hệ phái võ thuật cổ truyền bị thực dân Pháp cấm lưu hành vì những người đứng đầu các phong trào khởi nghĩa chống Pháp đều là người giỏi võ Việt Nam. Khoảng năm 1925, võ cổ truyền Việt Nam được khôi phục song song với các môn võ ngoại quốc khác được đưa vào Việt Nam, như: Quyền Anh (Boxing, Boxe), Thiếu Lâm (Shaolin), Nhu đạo (Judo)…

Trong giai đoạn này, nhiều võ sư huyền thoại đã để lại danh tiếng. Toàn quốc Việt Nam, trước năm 1945, ai cũng nghe danh Tứ Đại Võ Sư là Bái Mùa Cát Quế, đào tạo vô số thanh niên yêu nước sẵn sàng bảo vệ quê hương và phụng sự dân tộc, tạo truyền thống thượng võ lan rộng khắp năm châu. Sau năm 1945, cụ Quế có các cao đồ là sư tổ Nguyễn Văn Quý và Trưởng Tràng là Võ Sư Đặng Văn Hinh, kế tiếp là Võ Sư kiêm Giáo sư Tiến sĩ Đặng Quang Lương, Trưởng Môn võ phái Việt Đạo Quán trên toàn lãnh thổ Việt Nam, đến năm 1975 được bổ nhiệm làm Trưởng Môn Việt Đạo Quán Thế giới; 3 võ sư còn lại trong 4 đại danh sư kể trên được mệnh danh là “Tam Nhựt” gồm: Hàn Bái, Bá Cát, Bảy Mùa vì có công lớn trong việc khôi phục truyền thống võ Việt Nam trong thời gian này. Mãi đến khi Pháp rời khỏi Việt Nam, chính quyền Ngô Đình Diệm ở miền Nam Việt Nam đã tiếp tục duy trì sự phục hồi võ Việt Nam dưới sự lãnh đạo của Tổng cuộc Quyền thuật Việt Nam (VABA), và Tổng Hội Võ Sư Nghiên cứu Và Phổ Biến Võ Học Việt Nam, gọi tắt là Tổng Hội Võ Học Việt Nam. Ba võ sư có công lớn trong giai đoạn này là: Trương Thanh Đăng, sư tổ của võ phái Bình Định Sa Long Cương, Quách Văn Kế và Vũ Bá Oai (được mệnh danh là “Tam Nguyệt”) tiếp nối việc khôi phục và phát triển võ Việt Nam.

Tuy nhiên, tại miền Nam Việt Nam, từ năm 1960 đến năm 1963, Ngô Đình Diệm lại tiếp tục cấm các đoàn võ thuật phát triển (trong đó có võ Việt Nam), vì năm 1960, trong lực lượng tham gia đảo chính Ngô Đình Diệm thất bại có đoàn võ sĩ Nhu đạo do võ sư Phạm Lợi chỉ huy. Năm 1964, võ thuật được tiếp tục hoạt động, trong đó có võ Việt Nam. Trong giai đoạn này, võ thuật Việt Nam đã lớn mạnh, sánh vai ngang hàng với võ thuật các nước trong khu vực, như: Thái Lan, Indonesia, Hồng Kông, Đài Loan, Lào, Campuchia,… Nhiều võ sĩ Việt Nam đã chiến thắng vẻ vang trước nhà vô địch của các nước bạn trong khu vực. Bốn võ sư đã có công đào tạo nhiều võ sĩ ưu tú cho làng quyền thuật Việt Nam, nhất là đào tạo nhiều võ sĩ giỏi đại diện cho màu cờ sắc áo Việt Nam chiến thắng vẻ vang nhiều nhà vô địch của các nước bạn, chính là: Từ Thiện Hồ Văn Lành, Trần Xil, Xuân Bình và Lý Huỳnh. Bốn võ sư này đã được Tổng Nha Thanh Niên trao tặng Bằng Khen về các thành tích vẻ vang cho đất nước, và từ đó, giới võ thuật gọi bốn võ sư này là “Tứ Tú” (bốn ngôi sao sáng), nối tiếp “Tam Nhựt” (ba mặt trời) và “Tam Nguyệt” (ba mặt trăng) trong việc khôi phục và phát huy truyền thống võ thuật Việt Nam.

Sau ngày 30 tháng 4 năm 1975, do tình hình trật tự an ninh còn hỗn loạn, võ thuật Việt Nam tạm ngừng phát triển một thời gian. Năm 1979, nhân sự kiện quân đội Trung Quốc và quân đội Khmer đỏ tấn công Việt Nam, nhà nước Việt Nam đã cho khôi phục hoạt động võ thuật, trong đó có võ thuật cổ truyền Việt Nam, để tập hợp thanh niên rèn luyện tinh thần bất khuất sẵn sàng chiến đấu bảo vệ Tổ quốc. Sau đó, các Liên đoàn võ thuật hình thành để quản lý phong trào võ thuật, trong đó có Liên đoàn Võ thuật Cổ truyền Việt Nam hình thành năm 1991. Tuy nhiên, do nhiều lý do, từ đó cho đến năm 2007, võ thuật Việt Nam vẫn chưa được nhà nước Việt Nam quan tâm phát triển như những môn võ thuật có thi đấu quốc tế như: Taekwondo, Judo, Karatedo, Wushu, Pencak silat, Boxing, Vovinam,…

Đặc điểm

Võ thuật cổ truyền Việt Nam thể hiện một số đặc điểm:

Thường là võ trận, sử dụng trong trận mạc, chiến đấu chống ngoại xâm, chinh phục thiên nhiên hoang dã, chống trả và săn bắt hổ, lợn rừng, bảo vệ nhà cửa, làng xóm, chống trộm cướp.
Thích hợp với nhiều loại địa hình.
Thực dụng, linh hoạt.
Dĩ công vi thủ, dĩ nhu chế cương, dĩ đoản chế trường.
Các bài quyền đều có lời thiệu bằng thơ, phú
Muốn luyện thành thạo phải luyện với thiên nhiên nơi có khí trong lành, để tăng khí công trong người, khi đó ra đòn sẽ mạnh hơn.

Một số hệ phái võ thuật cổ truyền Việt Nam

Miền Bắc

Việt Nam Kungfu

Nam Thiên Phật Môn Quyền
Sơn Đông Không Động
Thiên Môn Đạo
Hoàng quyền
Nhất Nam (võ Hét)
Võ Vật Liễu Đôi
Thăng Long Võ Đạo
Nam Hồng Sơn
Thanh Phong Võ Đạo
Bắc Việt Võ
Uy Long Môn
Bình Định Gia
Văn Trang Võ Đạo
Mai Sơn Lâm
Đông Đô Việt Quyền
Hoa Quyền
Vũ Long Quyền
Linh Quyền Đạo
Tiêu Sơn phái
Huyền Công Đạo

Miền Trung
Hải Long Võ Đạo
Thiếu Lâm Nam Sơn
Xích Long Võ Đạo
Bích Quang Môn
Tây Sơn Võ Đạo
Thượng Môn
Hồng Vui Đường
Bình Thái Đạo
Áo Vải
Võ Kinh Vạn An
Phước Sơn Võ Đạo
Bạch Hổ lâm
Thiếu Sơn Phật Gia
Huỳnh Huynh Đệ
Thiếu Lâm Tây Sơn
Kim Kê Tây Sơn Nhạn
Thiếu Lâm Đại Tâm

Miền Nam
Thanh Long Võ Đạo
Bạch Hổ Võ Phái
Tân Khánh Bà Trà
Thiếu Lâm Phật Gia Quyền
Kim Kê Phái
Kim Ô phái
Bình Định Sa Long Cương
Trúc Lâm Thái Hư
Việt Đạo Quán
Tây Sơn Bình Định
Hóa Quyền Đạo
Hắc Long
Nội Gia Võ Đạo Việt Nam
Môn Phái Hồng Mi Đạo Nhơn
Trung Sơn Võ Đạo
Tây Sơn – Ngọc Điệp
Hồng Trần Bình Định
Thiếu Lâm Long Phi
Tây Sơn Nhạn
Thiếu Lâm Bằng Long Hải
Thiếu Lâm Hắc Hổ Môn
Thiếu Lâm Bắc Phái
Thiếu Lâm Nam Bắc Phái
Thiếu Lâm Nững Xị (Long Hổ Hội)
Thiếu Lâm Lê Gia Quyền
Thiếu Lâm Tam Thái
Việt Y Võ Đạo
Môn Phái Lam Sơn

Hải ngoại
Thanh Long Võ Đạo
Sơn Long Quyền Thuật
Võ thuật Văn Võ Đạo
Nam Hổ Quyền
Hoa Long Võ Đạo
Tinh Võ Nam Hải
Thiếu Hổ
Văn Long Võ Đường
Thủy Pháp
Cây Lau Võ Đường
Minh Long Tây Sơn Võ Đạo

Theo Wikipedia.